ثبت اختراع در ایران

اختراع

هر قسم اكتشاف یا اختراع جدید در شعب مختلف صنعتی یا فلاحتی به كاشف یا مخترع آن حق انحصاری می دهد. كه بر طبق شرایط و در مدت مقرر در این قانون از اكتشاف یا اختراع خود استفاده نماید مشروط بر اینكه اكتشاف یا اختراع مطابق مقررات این قانون در اداره ثبت تهران به ثبت رسیده باشد. نوشته ای كه در این مورد اداره ثبت تهران می دهد ورقه اختراع نامیده می شود.

هر كس مدعی یكی از امور ذیل باشد می تواند تقاضای ثبت اختراع نماید:

1.ابداع هر محصول صنعتی جدید

2.كشف هر وسیله جدید یا اعمال وسایل موجوده به طریق جدید برای تحصیل یك نتیجه یا محصول صنعتی یا فلاحتی.

بنابراین قانونگذار قصد ایجاد محدودیت برای ایجاد نتیجه جدید از محصولات قدیم نداشته و به همین جهت مشوق آحاد مردم می باشد. كه با اتكا به فكر و اندیشه خدادادی خود به تفكر و تعقل در زمینه های گوناگون برای دستیابی و رسیدن به نتایج جدید بپردازند. متفكران و اندیشمندان می توانند با مختصر تغییراتی در وسایل موجود و یا قدیمی نتیجه جدیدی بدست آورند. در این صورت علاوه بر انكه حقوق مخترعین وسایل موجود حفظ می شود، حمایت از نوآوری نیز خواهد شد.

ارائه تعریف جامع و مانع از اختراع كاری بس دشوار است لیكن می توان بطور اختصار بیان نمود، كه از قوه به فعل درآمدن یك فكر یا اعمال یك فكر جدید در روی وسایل موجود یا ایجاد تغییر و تبدیل در روی وسایل موجود برای دستیابی به نتیجه جدید اختراع محسوب، مخترع اجازه آن را دارد كه از قانونگذار با تقاضای ثبت اختراع خود درخواست حمایت نماید و وفق ماده ٢٩ قانون ثبت علائم و اختراعات كسی كه بدوا تقاضای ثبت اختراع بنام خود می نماید، مخترع شناخته شده و پس از ثبت اختراعش مورد حمایت قانونگذار قرار می گیرد.

چه اختراعاتی قابل ثبت است؟

كلیه مواردی كه در زمینه علوم، صنعت و كشاورزی در جهت بهبود و ارتقای وضعیت زندگی آحاد جامعه بوده و جنبه تازگی دارد، بعنوان اختراع قابل ثبت می باشد.

در مقابل آن بنا به دستور ماده ٢٨ قانون ثبت علائم و اختراعات برای نقشه های مالی تقاضای ثبت پذیرفته نمی باشد و همچنین قانونگذار جهت صیانت از حقوق مردم و خارج ساختن سلطه شخص یا اشخاص خاص بر امور دارویی و بهداشتی ممنوعیتی برای ثبت فورمولها و ترتیبات دوایی مقرر داشته و برای دفاع از ارزشهای اجتماعی هر گونه اختراع یا هرگونه اختراع تكمیلی كه مخل انتظامات عمومی یا منافی عفت و اخلاق حسنه اجتماع یا مخالف حفظ الصحه عمومی باشد و یا تضادی با مقررات شرع مقدس داشته باشد، قابل ثبت ندانسته است.

اختراعات غیرقابل ثبت:

طبق تبصره 4 ماده 37 قانون ‌قانون ثبت علائم و اختراعات: « ‌هر اختراع یا هر تکمیل اختراع موجودی که قبل از تاریخ تقاضای ثبت خواه در ایران و خواه در خارجه در نوشتجات یا نشریاتی که در ‌دسترس عموم است شرح و یا نقشه آن منتشر شده و یا به مورد عمل یا استفاده گذارده شده باشد اختراع جدید محسوب نمی‌گردد.»

• کشفیات، نظریه های علمی، روش های ریاضی و آثار هنری

• طرح ها و قواعد یا روش های انجام کار تجاری و سایر فعالیت های ذهنی و اجتماعی

• روش های تشخیص و معالجه ی بیماری های انسان یا حیوان

( این بند شامل فرآورده های منطبق با تعریف اختراع و مورد استفاده در روش های مزبور نمی شود. )

• منابع ژنتیک و اجزاء ژنتیک تشکیل دهنده ی آن ها و همچنین فرآیندهای بیولوژیک تولید آن ها

• آنچه قبلاَ در فنون و صنایع پیش بینی شده باشد.

( فن یا صنعت قبلی عبارت است از هر چیزی که در نقطه ای از جهان از طریق انتشار کتبی یا شفاهی یا از طریق استفاده ی عملی و یا هر طریق دیگر، قبل از تقاضا و یا در موارد حق تقدم ناشی از اظهارنامه ی ثبت اختراع، افشا شده باشد. )

• اختراعاتی که بهره برداری از آن ها خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد.

مدارک مورد نیاز برای ثبت اختراع

مدارک مورد نیاز برای ثبت اختراع شخص حقیقی:

1. کپی مدارک شناسایی مالک و مخترع

2. کپی شناسنامه و کارت ملی مخترع

3. کپی مدارک شناسایی (کارت ملی و شناسنامه)

4. پر کردن فرم های مربوطه اختراع

5. نقشه اختراع(در صورتیکه اختراع دستگاه یا کالا باشد)

6.  آدرس و کدپستی (مالک و مخترع)

7. تأییدیه استعلامی (به درخواست اداره ثبت اختراع)

8. نقشه اختراع(در صورتیکه اختراع دستگاه یا کالا باشد).

مدارک مورد نیاز برای ثبت اختراع شخص حقوقی:

1. کپی مدارک شناسایی مالک و مخترع

2. کپی شناسنامه و کارت ملی مخترع

3. کپی مدارک شناسایی (کارت ملی و شناسنامه)

4. پر کردن فرم های مربوطه اختراع

5. نقشه اختراع(در صورتیکه اختراع دستگاه یا کالا باشد)

6. آدرس و کدپستی (مالک و مخترع)

7. در صورتیکه اختراع شرکتی باشد روزنامه تأسیس و تغییرات مورد نیاز است.

8. تأییدیه استعلامی (به درخواست اداره ثبت اختراع)

9. نقشه اختراع(در صورتیکه اختراع دستگاه یا کالا باشد).

مدت زمان اعتبار اختراع ثبت شده چقدر است؟

 اعتبار اختراع ثبت شده 20 سال است، که این مدت قابل تمدید نمیباشد.

روشهای ثبت اختراع در ایران و جهان

1_روش اعلامی ثبت اختراع:

ثبت اختراع بنحو روش اعلامی بر اساس ادعای مخترع صورت می گیرد. در این روش ادعای مخترع مقرون به صحت تلقی شده و به شرط عدم سابقه ثبت ادعای مخترع به ثبت می رسد ماده ٣٦ قانون ثبت علایم تجارتی و اختراعات مقرر می دارد كه: ورقه ( سند) اختراع به هیچ وجه برای قابل استفاده بودن و یا جدید بودن و یا حقیقی بودن اختراع سندیت ندارد و همچنین ورقه اختراع مزبور به هیچ وجه دلالت بر این نمیكند كه تقاضا كننده یا موكل او مخترع واقعی می باشد و یا شرح اختراع یا نقشه های آن صحیح است و اشخاص ذینفع می توانند نسبت به موارد مزبور در محكمه ابتدایی تهران اقامه دعوی كرده و خلاف آن را ثابت نمایند.

همچنین وفق ماده ٣٧ قانون ثبت علایم تجارتی و اختراعات در صورتی كه اختراع جدید نباشد.

وقتی كه ورقه ( سند) اختراع جهت امور نقشه های مالی و اختراعات مخل انتظامات عمومی و فرمولها و ترتیبات دوایی صادر شده باشد.

وقتی كه اختراع بطریقه علمی صرف بوده و قابلیت استفاده عملی صنعتی یا فلاحتی (كشاورزی ) نداشته باشد.

وقتی كه پنج سال از صدور ورقه (سند) اختراع گذشته و بموقع استفاده عملی گذاشته نشده باشد، هر ذینفعی می تواند به مراجع قضایی ذیصلاح در تهران رجوع و تقاضای صدور حكم دال بر بطلان ورقه اختراع صادر شده از اداره مالكیت صنعتی بنماید با توجه به مراتب مذكور روش ثبت اختراع در ایران بنحو اعلامی بوده و هر گونه ادعایی در محاكم قضایی مطرح و مورد رسیدگی قضایی قرار خواهد گرفت.

2_روش تحقیقی ثبت اختراع:​

بعضی از كشورها با بهره جستن از وسایل و امكانات و آزمایشگاه های مختلف در زمینه های متفاوت نسبت به بررسی ماهوی اختراع مخترع اقدام می نمایند و آزمایشات مدت مدیدی بطول می انجامد تا ادعای مخترع در خصوص اختراعش مورد بررسی قرار گرفته و صحت یا سقم ادعایش مشخص شود.

در این نظام سعی می شود كه اختراع قبل از ثبت بطور محرمانه نگهداری و حق تقدمی برای ثبت جهت متقاضی منظور شود و اگر ادعای مخترع مقرون به صحت نتشخیص داده شد نسبت به ثبت از تاریخ تقاضا و چنانچه ادعای مخترع صحت نداشته باشد نسبت به رد اختراع اقدام می گردد.

ورقه اختراع (یاسند اختراع یا گواهی ثبت اختراع):

ورقه اختراع سندی است كه به منظور بهره برداری انحصاری از اختراع برای مدت محدودی به مخترع اعطا می شود، تا رقبای وی قادر نباشند از اختراع او برای تهیه و فروش محصولات سو استفاده نمایند.

حق انحصاری استفاده از اختراع زمانی به رسمیت شناخته شده و مورد حمایت قرار میگیرد كه اختراع مطابق مقررات تودیع و به ثبت رسیده باشد درغیر اینصورت استفاده از اختراع ثبت نشده برای دیگران آزاد تلقی شده و هركس می تواند از آن برای تولید محصولات خود بهره مند گردد.

ماده ٢٦ قانون ثبت علائم واختراعات مقرر میدارد: هر قسم اكتشافات یا اختراع جدید در ضعب مختلفه صنعتی یا فلاحتی به كاشف یا مخترع آن حق انحصاری می دهد كه بر طبق شرایط و مدت مقرر دراین قانون از اكتشاف یا اختراع خود استفاده نماید. مشروط بر اینكه اكتشاف یا اختراع مزبور مطابق مقررات این قانون در اداره ثبت اسناد تهران به ثبت رسیده باشد. نوشته ای كه دراین مورد اداره ثبت اسناد تهران می دهد ورقه اختراع نامیده می شود.

اقامه دعوی برای بطلان ورقه (سند) اختراع:

ورقه اختراع كه در مقام اثبات ثبت اختراع می باشد. در اداره مالیكت صنعتی صادر می گردد چنانكه قبلا نیز بیان گردید ورقه اختراع به هیچ وجه سندیت برای قابل استفاده بودن اختراع و یا نو بودن و یا واقع به حقیقت نمی باشد، ورقه اختراع دلالت بر این امر دارد كه اختراع ادعایی مخترع بدون داشتن سابقه ثبت به ثبت رسیده و چنانچه ادعایی علیه شخص مخترع یا اختراع او وجود دارد باید در محاكم اقامه و رسیدگی شود.

ماده ٤٦ قانون ثبت علایم و اختراعات مقرر می دارد:

رسیدگی به دعاوی حقوقی یا جزایی مربوط به اختراع یا علامات تجارتی در محاكم تهران بعمل خواهد آمد، اگر چه در مورد دعاوی جزایی جرم در خارج از تهران واقع یا كشف و یا متهم در خارج تهران دستگیر شده باشد كه در این موارد تحقیقات مقدماتی در محل وقوع یا كشف جرم یا دستگیری متهم بعمل آمده و پرونده برای رسیدگی به محاكم تهران ارجاع می شود. بنابراین قانونگذار مصلحت دانسته كه در دعاوی مربوط به اختراع یا علامات تجارتی محاكم تهران صالح به رسیدگی باشند و چنانچه جرم در خارج از حوزه استحفاظی تهران به وقوع پیوسته و یا متهم در خارج از تهران دستگیر شده باشد رسیدگی مقدماتی توسط مراجع قضایی محلی صورت گیرد و پرونده متشكله جهت رسیدگی نهایی و صدور حكم به تهران ارسال شود. اداره كل ثبت شركتها و مالیكت صنعتی براساس تبصره ماده اول طرح اصلاحی آیین نامه ثبت شركتها مصوب شهریور ماه ١٣٤٠ عنوان شعبه مخصوص دفتر دادگاه شهرستان تهران را برای اجرای مفاد مواد ٦و ٧ قانون ثبت علایم تجارتی و اختراعات اختصاص داده است مدیر اداره مزبور نسبت به قبول یا رد تقاضانامه های مربوط به ثبت شركتهای تجارتی و موسسات غیر تجارتی و علائم تجارتی و اختراعات اتخاذ تصمیم نموده و گواهی نامه های ثبت را امضا خواهد كرد ماده ٧ قانون ثبت علایم تجارتی و اختراعات مقرر داشته در صورتی كه تقاضای ثبت رد شود علل رد باید صریحا ذكر گردد و متقاضی می تواند از تصمیم رد تا ده روز از تاریخ ابلاغ به رئیس محكمه اول ابتدایی تهران شكایت كند.

بنابراین چنانچه تقاضای ثبت اختراع مخترع توسط اداره مالیكت صنعتی رد شود یا مواردی كه بعدا ذكر می گردد بعد از ثبت پیش آید اقامه دعوی در خصوص مورد اول ده روز پس از ابلاغ نظریه رد اداره مالكیت صنعتی و در خصوص مورد دوم بمحض اطلاع از موارد سو باید نسبت به طرح دعوی در محاكم ذیصلاح قضایی تهران اقدام لازم معمول گردد.

براساس حكم ماده ٣٧ قانون ثبت علایم و اختراعات مصوب ١٣١٠ در موارد ذیل هر ذینفعی می تواند به محاكم تهران مراجعه و تقاضای صدور حكم دایر بر بطلان ورقه اختراع را بنماید.

وقتی كه اختراع جدید نباشد و برای آن ورقه اختراع توسط اداره مالیكت صنعتی صادر شده هر ذینفع از این موضوع می تواند به استناد اینكه اختراع جدید نیست و پس از اثبات آن می تواند تقاضای صدور حكم بطلان ورقه اختراع را بنماید.

وقتی كه اختراع مربوط به طریقه های علمی محض بوده و عملا قابلیت استفاده در صنعت و كشاورزی را نداشته باشد، هر ذینفع می تواند اقامه دعوی نموده و تقاضای بطلان ورقه اختراع را بنماید.

وقتی كه اختراع به ثبت رسیده پنج سال از تاریخ صدور ورقه اختراع به موقع استفاده عملی گذاشته نشود هر ذینفع می تواند به مراجعه صالحه قضایی مراجعه و ضمن اثبات این امر تقاضای صدور حكم دایر بر بطلان ورقه اختراع به ثبت رسیده را بنمایند.

در مبحث اختراعات قابل ثبت دستور ماده ٢٨ قانون ثبت علایم و اختراعات قید شده پس اگر اختراعی مخالف با موارد ماده ٢٨ ثبت شود هر ذینفع می تواند به مراجع صالحه قضایی مراجعه و ضمن اقامه دعوی تقاضای صدور حكم دایر بر بطلان ورقه اختراع بنماید.

انتقال حقوق مكتسبه از ثبت اختراع

انتقال حقوق مكتسبه از اختراع به دوصورت انتقال اختیاری و انتقال قهری متصور میباشد.

1_انتقال اختیاری ثبت اختراع:

هر شخصی كه اختراعش طبق مقررات قانونی در ایران به ثبت رسیده و ورقه اختراع را تحصیل نموده باشد، می تواند با رعایت شرایط مقرر در قانون نسبت به انتقال عین یا منافع وی اجازه استفاده به دیگری اقدام نماید.

ماده ٤٠ قانون ثبت علایم و اختراعات مقرر داشته هر گونه معامله راجع به ورقه اختراع باید به موجب سندرسمی بوده و در دفتر ثبت اختراع تحصیل نموده باید هر گونه نقل و انتقال یا اجازه استفاده از اختراع را بموجب سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی انجام و با ارائه سند رسمی به اداره مالیكت صنعتی تقاضای ثبت مفاد نقل و انتقال یا هرگونه واگذاری دیگر را در دفتر ثبت بنماید.

2_انتقال قهری ثبت اختراع: 

در صورتی مالك ورقه اختراع فوت نمایند وراث متوفی نسبت به اخذ ورقه انحصار وراثت از مراجع ذیصلاح اقدام و سپس ورقه مزبور را به اداره مالكیت صنعتی ارائه تا نسبت به ثبت مفاد آن (براساس قانون ارث یا وصیت نامه متوفی ) در دفتر ثبت اختراع اقدام شود.

حق رجوع به اسناد اختراعات ثبت شده:

پس از ثبت اختراع بنام متقاضی و صدور ورقه اختراع آگهی اختراع ثبت شده در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران درج خواهد شد و پس از آن هر كس می تواند به اداره مالیكت صنعتی مراجعه و كتبا درخواست ملاحظه اسناد و اوراق و نقشه های مربوط به اختراع را بنماید. رئیس اداره مالكیت صنعتی ضمن دستور ثبت درخواست اجازه ملاحظه پرونده اختراع ثبت شده در حضور احدی از كاركنان اداره را صادر خواهد نمود و چنانچه متقاضی نیاز به كپی برابر اصل از اسناد و مدارك و نقشه اختراع داشته باشد، باید كتبا تقاضا نموده و ضمن پرداخت حقوق دولتی متعلقه كپی درخواست شده توسط اداره تهیه و ضمن اخذ رسید به متقاضی تحویل می گردد. ماده ٤٢ قانون ثبت علایم و اختراعات مقرر می دارد مراجعه به كلیه اسناد و اوراق مربوط به ثبت هر اختراع پس از صدرو ورقه اختراع آزاد است و هر كس می تواند از اسناد و اوراق مربوط به ورقه اختراع یا علامت راجعه به آن با تادیه حقی كه بموجب نظامنامه معین خواهد شد سواد مصدق تحصیل كند.

الزام به ثبت تغییرات در اختراع ثبت شده:

تغییرات در اختراع باید وفق مقررات با پرداخت حقوق دولتی در اداره مالیكت صنعتی به ثبت برسد و مراتب در روزنامه رسمی درج شود، هر گونه تغییر یا اضافه یا تكمیلی در مدت اعتبار ورقه اختراعات باید با رعایت شرایط با تسلیم اظهارنامه همراه با توصیف مشروح و نقشه های اختراع بوده و ورقه اختراع تكمیلی صادر گردد.

ورقه اختراع تكمیلی تابع همان شرایط و مقررات و اعتبار ورقه اختراع اصلی خواهد بود.

تغییرات مربوط به نام و نشانی و تابعیت مخترع نیز باید به ثبت برسد.

چنانچه تغییرات مربوط به اصل اختراع یا مالك یا نام و نشانی و تابعیت مخترع به ثبت نرسد، این گونه تغییرات قابلیت استناد و ادعا را در مراجع و محاكم ندارد.

وفق ماده ٢٢و ٢٣ آیین نامه اجرایی قانون ثبت علایم تجارتی و اختراعات متقاضی ثبت باید مدارك ذیل را تهیه و به اداره مالیكت صنعتی تسلیم نماید.

1.اظهارنامه اختراع ٣ نسخه

اظهارنامه اختراع به فرم مخصوص بوده و جز اوراق بهادار می باشد، متقاضی بایستی از واحد فروش اوراق بهادار مستقر در اداره كل ثبت شركتها تهیه و مانند فرم نمونه صفحات بعدی نسبت به تكمیل و امضای آن اقدام نماید.

2.توصیف مشروح اختراع یا وسیله جدیدی كه بررسی آن تقاضا می شود ٣ نسخه

اختراع مورد ادعای مخترع باید بطور كامل شرح داده شود. در شرح اختراع باید تمام جنبه های اختراع ادعایی بطور وضوح بیان گردد توصیه می شود در تهیه شرح توصیف اختراع از كاغذهای A4 استفاده گردد.

3.نقشه های اختراع ٣ نسخه

نقشه كامل اختراع باید با مركب و از روی مقیاس متری تهیه و ذیل نقشه ها توسط متقاضی یا وكیل او امضا و مهر شود وفق ماده ٢٧ آیین نامه اجرایی قانون ثبت علایم تجارتی و اختراعات نقشه ها و توصیف مشروح اختراع در روی كاغذی كه ٣٤ سانتی متر طول و ٢٢ سانتی متر عرض داشته باشد رسم گردد و همچنین برایا نجام امر مذكور فقط از یك روی كاغذ استفاده شود.

• در صورتی كه تقاضانامه توسط وكیل متقاضی تسلیم اداره مالیكت صنعتی شود اصل وكالت نامه یا رونوشت یا فتوكپی برابر اصل شده بایستی ضمیمه اظهارنامه گردد.
• در صورتی كه تقاضای ثبت اختراع از طرف شركت ثبت شده بعمل آمده باشد یك برگ روزنامه رسمی دال بر مدیریت شركت بایستی به ضمیمه مدارك تسلیم اداره مالكیت صنعتی شود.
• فتوكپی شناسنامه مخترع یا مخترعین
• قبض رسید بانكی حق الثبت اظهارنامه تقاضای ثبت اختراع.

روش بررسی تقاضای ثبت اختراع:

هر كدام از ٣ مورد مدارك خواسته شده را جداگانه منگنه نموده و به اداره مالكیت صنعتی ارائه شود، مسئول مربوط نسبت به بررسی اولیه مدارك اقدام و سپس دستور پرداخت حق الثبت اظهارنامه ثبت اختراع را صادر خواهد نمود. وجه مذكور در شعبه بانك ملی مستقر در سازمان ثبت اسناد و املاك كشور تودیع و رسید پرداخت بضمیمه مدارك تسلیم اداره مالكیت صنعتی شود اداره مذكور پس از دریافت اظهارنامه اختراع صحت تشریفات مقدماتی آن را مورد رسیدگی قرار می دهد و پس از وارد نمودن مشخصات مخترع و اختراع در دفتر اظهارنامه نسخه ثانی آن را كه دارای همان مشخصات نسخه اصلی است پس از امضا ممهور به مهر ساعتی كه دارای ساعت و تاریخ روز ماه سال وصول است نموده و یك نسخه را تسلیم متقاضی می كنند نسخه دیگر در سوابق اظهارنامه ها ضبط و نسخه سوم جهت بررسی به كارشناس ارجاع می گردد كارشناس مربوطه نسبت به بررسی اختراع از جهت سابقه ثبت اقدام و در صورت ملاحظه عدم سابقه ثبت دستور پرداخت حق الثبت اختراع را صادر و مخترع متقاضی یا وكیل او مبلغ معینه در بانك ملی مستقر در سازمان ثبت را تودیع و رسید مربوط را بهمراه یك برگ گواهی نامه ثبت اختراع كه از واحد فروش اوراق بهادار مستقر در اداره كل ثبت شركتها خریداری نموده به همراه یك برگ فتوكپی از آن به اداره مالكیت صنعتی تحویل بدهد مراتب ثبت اختراع بصورت آگهی تهیه شده و جهت درج در روزنامه رسمی تحویل متقاضی یا وكیل او می گردد پس از درج در روزنامه رسمی یك نسخه از روزنامه به اداره ارائه و گواهی نامه ثبت اختراع توسط اداره مزبور كامل شده و یك نسخه از توصیف و نقشه اختراع ضمیمه و قیطان كشی شده و پس از امضای مدیر اداره كل ثبت شركتها و مالكیت صنعتی ممهور به مهر اداره تسلیم متقاضی یا وكیل قانونی او می گردد.

در صورتی كه اختراع مورد تایید اداره مالكیت صنعتی قرار نگیرد اداره مزبور نسبت به رد اظهارنامه اختراع اقدام و رد اظهارنامه كتبا به متقاضی یا وكیل قانونی او ابلاغ می شود متقاضی یا وكیل قانونی او می تواند ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ رد اظهارنامه نسبت به تقدیم دادخواست و شكایت از تصمیم اداره مالیكت صنعتی به مراجع ذیصلاح قضایی مستقر در تهران اقدام نماید چنانچه در مدت ده روز از تاریخ ابلاغ تصمیم اداره مالكیت صنعتی نسبت به تقدیم دادخواست اقدام ننماید دیگر ادعایش در مراجع ذیصلاح قضایی مسموع نخواهد بود.

ادعانامه اختراع:

ادعانامه حدود حمایت یک اختراع را تعیین می کنند. ادعاها برای یک اختراع ثبت شده از اهمیت ویژه ای برخوردارند. چون اگر بخوبی تنظیم نشوند، حتی یک اختراع واقعا ارزشمند میتواند به یک اختراع بی ارزش تبدیل شود که می توان به راحتی ان را دور زد یا پیرامون آن طراحی کرد.

در دعاوی اختراعات، تعبیر ادعا به طور کلی اولین گام تعیین این است که آیا اختراع معتبر است؟ و اینکه آیا اختراع تقلید شده یا حقوق آن نقض شده است یا خیر.

برای ثبت اختراع متقاضی باید ادعانامه اختراع خود را مطابق با قانون ملی محل ثبت تسلیم اداره اختراع نماید.

فرمت و نحوه تنظیم ادعانامه اختراع ممکن است از کشوری به کشور دیگر متفاوت باشد اما یکسری از آیتم های استاندارد شده در بسیاری از قوانین به صورت عام و مشترک است.

در ادعانامه اختراع، متقاضی قلمرو و محدوده حق انحصاری اختراع خود را با بیان ادعاها تعیین می کند و از دیدگاه مالک اختراع ادعاها قلب یک اختراع محسوب می شود.

چون از این طریق با تعیین قلمرو اختراع خود، میزان حمایت حقوقی خود را نیز بیان می کند.

نکاتی که در تنظیم ادعانامه اختراع باید رعایت شود:

الف – ادعای اختراع باید صریح و منجز بوده و مشروط به تحقق شرایط خاص نباشد.

درصورت عدم صراحت و شفافیت امکان سوء استفاده و نقض حق در آینده برای مالک اختراع محتمل خواهد بود.

ب – اطلاعات مربوط به چگونگی ساخت و ذکر چارچوب مشخصه های فنی ذکر شود.

در ادعانامه نباید فراتر از اطلاعات توصیف، موارد بیان و ذکر شود.

ج – تعداد ادعاها باید معقول و متناسب باشد و در چارچوب اصل وحدت اختراع تنظیم شود.

د – ویژگی ها و مشخصه های فنی قابل حمایت با استفاده از جملات قابل اثبات بیان شود.

هـ – جز در موارد غیرقابل اجتناب از ارجاع به نقشه ها یا توصیف امتناع گردد.

تا حد ممکن از به کاربردن عباراتی مانند «همانطور که در توصیف آمد» یا «همانطور که در نقشه ها نشان داده شده» خودداری شود.

این بند در جهت بیان شفاف و منجز ادعاهای اختراع و تعیین قلمرو حق اختراع است. و به کار بردن عبارات مبهم نمی تواند قابل اتکا و دفاع در قبال نقص حق اختراع به شمار رود.

و – درصورتی که برای فهم ادعا ارجاع به نقشه ضرورت داشته باشد پس از بیان ادعا، شماره صفحه نقشه و علامت مشخص کننده آن در داخل پرانتز ذکر گردد.

غالباً در ادعانامه پس از ذکر عنصر اختراعی و مشخصه فنی آن، برای درک و فهم بهتر اختراع ارجاع به شماره نقشه ای می شود که غالباً سمبل عددی است.

مثال:

جک هیدرولیکی (طبق نقشه شماره 1) یا طوقه خارجی جک نقشه (3) وسیله بالابرنده جک (طبقه نقشه 4) نحوه اتصال طوقه خارجی جک با وسیله بالابرنده (نقشه6). و حتی الامکان می توان از اطلاعات محاوره روز (عملی) برای تبیین مفاهیم ادعاها نیز استفاده کرد.

ز – مشتمل به شیوه اجرا و مزایای اختراع نباشد؛

اطلاعات اختراع که غالباً مبنای تحلیل اختراعات برای دستیابی به تکنولوژی قرار می گیرد اطلاعات منحصر به فرد و طبقه بندی و تفکیک شده است.

لذا برای جلوگیری از اطاله کلام و ارائه مطالب تکراری برای تأکید بیشتر، این بند در تنظیم ادعا در آیین نامه مجددا بیان گردیده است. چون مزایا و شیوه اجرا جای آن در توصیف است.

البته قوانین ملی کشورها ممکن است در رویه جاری خود شیوه های مختلفی را درنظر گرفته و در بین آنها عمومیت یابد.

ادعانامه اختراع پشتوانه حقوقی اختراع است.

و در صورتی که نیاز باشد هر گونه استفاده علمی از حقوق ثبت اختراع صورت گیرد و یا در دادگاه ها مطرح شود، مهمترین بخشی که مورد بررسی قرار می گیرد ادعانامه خواهد بود.

محور ادعانامه اختراع عنصر اختراعی است که به عبارتی نکته نوآورانه یا ویژگی فنی قابل حمایت نیز گفته می شود.

عنصر اختراعی وجه تمایز اختراع مورد ادعا با موارد مشابه است که بایستی در چارچوب مشخصه فنی با جملاتی که قابلیت اثبات را دارند بیان شود.

در ادعانامه اختراع قابلیت ها و مزایا که نتیجه عملکرد عناصر اختراعی می باشند ذکر نمی گردد.

اصولاً ادعاها شماره گذاری می شوند و ادعای شماره 1 در هر ادعانامه ادعای مستقل نام دارد و بقیه ادعاها که ادعای وابسته نام دارد بر اساس ادعای شماره 1 نوشته می شود.

در ادعای مستقل باید موضوع اختراع و ویژگی های فنی و اساسی اختراع یا همان عنصر اختراعی شرح داده شود.

در ادعای وابسته به روشن سازی ماهیت عنصر اختراعی ارائه شده در ادعای مستقل و با رجوع به آن پرداخته می شود.

نمونه ادعانامه اختراع:

عنوان اختراع: سیستم شناسائی

ادعا1: روش تشخیص هویت یک شخص، متشکل از ذخیره کردن اطلاعات تصویری حداقل یک بخش عنبیه و مردمک چشم یک شخص؛

روشن کردن چشم یک شخص ناشناخته دارای یک عنبیه و یک مردمک؛

به دست آوردن حداقل یک تصویر حداقل از همان بخش عنبیه یا مردمک چشم شخص ناشناخته؛

و مقایسه کردن حداقل بخش عنبیه تصویر به دست آمده با اطلاعات تصویر ذخیره شده به منظور شناسائی شخص ناشناخته.

ادعا2 : روش ادعای شماره 1 که در آن روشن کردن متشکل از رساندن مردمک چشم به حداقل یک اندازه از قبل تعیین شده،

متشکل از حداقل بخش عنبیه تصویر بدست آمده با اطلاعات تصویر ذخیره شده که از چشم یک شخص به دست آمده است با مردمک که اندازه آن همان اندازه از پیش تعیین شده است.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان میتوانید با

موسسه حقوقی ثبت سفیر تماس بگیرید